Chociaż z formalnego punktu widzenia Niebieskie Źródła od 1961 roku są rezerwatem to dla lokalnej społeczności teren ten od dawna pełnił funkcję parku, zwłaszcza że cały, prawie 29 ha obszar, leży w granicach administracyjnych Tomaszowa Mazowieckiego, przy drodze prowadzącej do Zalewu Sulejowskiego. Jest to też obszar doliny rzeki Pilicy, a wodno-krajobrazowy rezerwat przyrodniczy „Niebieskie Źródła” znajduje się na jej prawym brzegu.

Powstanie rezerwatu wiąże się z ochroną źródeł krasowych oraz licznych siedlisk ptaków. Jego symbolem są kaczki krzyżówki. Główny kompleks wodonośny stanowią spękane wapienie jurajskie, z których wypływa woda przybierająca niebiesko-błękitno-zieloną barwę. Kolor wody jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego i zależny jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Dodatkowo urok wywierzysku nadają gejzery z piasku podrzucanego przez źródlaną wodę.

Wydajność wód wynosi obecnie 80 l/s i jest znacznie niższa niż kiedyś, na co duży wpływ miała działalność człowieka. Temperatura wody wypływającej z wywierzysk wynosi ok. 9° C, natomiast w otaczającym je akwenie temperatura waha się między 6° C a 11° C w zależności od pory roku. Dlatego, że woda w zbiorniku nie zamarza przez cały rok Niebieskie Źródła są zimową ostoją wielu gatunków ptaków. W rezerwacie występuje ok. 75 gatunków ptaków, najliczniejsze to czernice, kaczki krzyżówki i łabędzie nieme. Spotyka się tu także gatunki rzadkie, takie jak remiz, zimorodek, ohar, gil, krętogłów i strzyżyk zwyczajny.

Na terenie rezerwatu występuje prawie 400 gatunków roślin, w większości są to gatunki pospolite. Natomiast do tych nietypowych w tej części kraju gatunków roślin należą: wierzba czarniawa, rzeżucha niecierpkowa, turówka wonna, grzybienie białe oraz paprocie – nasięźrzał pospolity i nerecznica grzebieniasta.

Roślinność wodna jest za to uboga, co związane jest głównie z warunkami termicznymi wywierzysk. Oprócz tego w rezerwacie rosną: ziarnopłon wiosenny, bluszczyk kurdybanek, podagrycznik pospolity i czeremcha zwyczajna.

Zdjęcie nr 2 - autor R. Jaszczyński

Zdjęcie nr 3 - autor K. Krakowska