Kulinarne Szlaki Regionu Łódzkiego
Folder Szlak Bursztynowy
Europejskie Szlaki Kulturowe Województwa Łódzkiego
Atlas Turystyczny Województwa Łódzkiego
Szlakiem atrakcji przyrodniczych regionu łódzkiego
Szlaki rowerowe województwa łódzkiego
Subregion dorzecza rzeki Bzury
Obszar dorzecza rzeki Bzury
Bzura jest lewym dopływem Wisły. Jej długość wynosi 166 km (na terenie województwa łódzkiego 110 km). Na obszarze dorzecza rzeki leży Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich chroniący obszar wzniesień polodowcowych, rzeźby podlegającej procesom geomorfologicznym i licznych walorów przyrodniczych oraz antropogenicznych, a także Bolimowski Park Krajobrazowy, w którym atrakcją przyrodniczą – kulturową są żerowiska bobrów, 1000 chronionych gatunków roślin naczyniowych oraz ponad 160 chronionych gatunków zwierząt. (fot. 1 Rezerwat Rawka)
Najciekawszymi miejscowościami są:
Łowicz - obecny barokowy kształt łowickiej bazyliki pochodzi z połowy XVII w. i jest wynikiem przebudowy świątyni gotyckiej dokonanej przez włoskich architektów. Znajdują się tu monumentalne organy posiadające trzy klawiatury i 41 głosów. Warty zwiedzenia jest także Stary Rynek z Bramą Prymasowską oraz bazylika katedralna z mauzoleum 12 prymasów Polski. Znajduje się tu również klasycystyczny ratusz miejski oraz muzeum ze zbiorami sztuki ludowej oraz mini-skansen. W Łowiczu jest też najmniejsze w Polsce Muzeum Guzików. (fot. 2 Bazylika w Łowiczu)
Łęczyca - gotycki zamek, który w został wzniesiony ok. 1350 r. z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego, otoczony murami obronnymi wspólnymi z miastem i oddzielony od niego fosą. Obecnie mieści Muzeum gromadzące przedmioty z wykopalisk, eksponaty z zakresu dziejów miasta, a także dzieła twórców ludowych, w tym liczne podobizny Diabła Boruty. Co roku dziedziniec zamku zapełnia się rycerzami z całego kraju, którzy przybywają do Łęczycy na turniej. Na dziedzińcu zamku odbywa się także wiele innych imprez kulturalnych.
Tum - kolegiata wzniesiona w latach 1141-61 uważana jest za największą i najlepiej zachowaną bazylikę romańską w Polsce. Okazała trójnawowa budowla, której zachodnia część wzorowana jest na romańskiej katedrze na Wawelu, posiada we wnętrzu wiele zachowanych średniowiecznych elementów dekoracyjnych. (fot. 3 Kolegiata w Tumie)
Nieborów i Arkadia - zespół pałacowo - parkowy w Nieborowie wzniesiony według projektu Tylmana z Gameren, jest jedną z najbardziej znanych polskich rezydencji magnackich. W 1774 r. stał się własnością Radziwiłłów. Na kompleks składają się: pałac, wozownia, manufaktura, oficyna, oranżeria oraz 2 parki: francuski i angielski. W Arkadii (6 km od Nieborowa) znajduje się założony w 1778 r. romantyczny park krajobrazowy. (fot. 4 Arkadia)
Oporów - niewielki gotycki zamek rycerski w Oporowie jest jednym z cenniejszych zabytków średniowiecznej architektury obronnej w centralnej Polsce. Według legendy posiada swoją Biała Damę – ducha kasztelanki oporowskiej. Od 1947 roku zamek jest siedzibą muzeum, na którego wyposażenie składają się dzieła sztuki i wyroby rzemiosła artystycznego od XVI do XIX w. (fot. 5 Zamek w Oporowie)
Lipce Reymontowskie - miejscowość upamiętniona przez Władysława S. Reymonta w „ Chłopach”. Laureat Literackiej Nagrody Nobla spędził tu kilka lat swojego życia - mieszkał w domku dróżnika (Izba W.S. Reymonta) i pracował na kolei.
Skierniewice – wśród wielu zabytków miasta na szczególna uwagę zasługuje zabytkowy rynek miejski z zabudową kamienicową z XIX/XX w. oraz zespół pałacowo-parkowy z pałacem arcybiskupów gnieźnieńskich otoczonym parkiem pałacowym. Atrakcją jest także Parowozownia Skierniewice, która powstała w połowie XIX w. a w 1994 r. kompleks ten został wpisany do rejestru zabytków. Obecnie zabytkowy tabor tworzy blisko 100 sztuk (fot. 6 Pałac w Skierniewicach)
Rawa Mazowiecka - znajdują się tu ruiny zamku książąt mazowieckich. Jest jedną z największych stacji zabytkowej Rogowskiej Kolei Wąskotorowej łączącej Rawę z Rogowem oraz Białą Rawską. Warto podkreślić, iż na listę zabytków Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków wpisany jest m.in. obszar Starego Miasta i zespół klasztorny augustianów.(fot. 6 Fragmenty zamku w Rawie Mazowieckiej)
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Subregion dorzecza rzeki Pilicy
Pilica jest najdłuższym lewym dopływem Wisły o długości 319 km (w województwie łódzkim 150 km.), na którym utworzono sztuczny Zbiornik Sulejowski o powierzchni 27 km². Rzeka ta, wyjątkowo malownicza, sprzyja przede wszystkim spływom kajakowym na specjalnie oznakowanym szlaku (Pilica – Maluszyn – Chałupy – Łęg Ręczyński – Sulejów – Smardzewice - Spała – Wólka Kuligowska – Gostomia – Przybyszew – Biała Góra – Mniszew - Góra Kalwaria). Na trasie jej biegu znajdują się parki krajobrazowe: Przedborski, Sulejowski i Spalski. (fot. 1 Rzeka Pilica)
Przedborski Park Krajobrazowy o powierzchni 16,5 tys. ha prezentuje krajobraz wyżynny zbudowany z wapieni i piaskowców. Sulejowski Park Krajobrazowy o powierzchni 56 tys. ha chroni środkowy bieg rzeki, Zalew Sulejowski i pozostałości dawnej Puszczy Pilickiej. Natomiast Spalski Park Krajobrazowy obejmuje ochroną dolinę Pilicy w otoczeniu różnogatunkowych lasów. (fot. 2 Przedborski Park Krajobrazowy)
W dorzeczu Pilicy leżą m.in.:
Tomaszów Mazowiecki – wśród zabytków miasta znajdują się obiekty świadczące o jego przemysłowej świetności (np. eklektyczny pałacyk Piechów), jak również wspaniałe przykłady secesji (budynek dawnej wozowni). (fot. 3 Kościół Ewangelicki Zbawiciela)
Sulejów – znajduje się tu romańskie Opactwo Cystersów, które należy do jednych z najlepiej zachowanych w Europie cysterskich założeń obronnych z XV/XVI wieku. Zbiornik Sulejowski – stwarza znakomite warunki do uprawiania sportów wodnych. Latem odbywają się tu regaty, szkolenia i obozy żeglarskie. Wzdłuż zalewu przebiega szlak kajakowy Pilicy, a brzegiem zbiornika biegną szlaki piesze i rowerowe. (fot. 4 Zbiornik Sulejowski)
Spała - jest znaną miejscowością rekreacyjno – wypoczynkową położoną wśród lasów dawnej Puszczy Pilickiej, a obecnie Spalskiego Parku Krajobrazowego. Wcześniej odbywały się tu polowania, w których uczestniczyli królowie polscy, rosyjscy carowie oraz prezydenci RP. Mikroklimat sprawia, że Spała stanowi idealne miejsce szkoleń sportowców - powstał tu Ośrodek Przygotowań Olimpijskich.
Przedbórz - za czasów Kazimierza Wielkiego wzniesiono tu mury obronne i zamek, którego bramę można zobaczyć do dziś, wkomponowaną we współczesną zabudowę. Godzien zobaczenia jest również rynek w Przedborzu i Muzeum Ludowe Ziemi Przedborskiej. Warto również wspomnieć, iż w 1423 r. Władysław Jagiełło w Przedborzu, nadał ówczesnej wsi Lodzia prawa miejskie magdeburskie.
Piotrków Trybunalski – kolebka polskiego parlamentaryzmu. Jedną z największych atrakcji miasta jest renesansowy zamek Zygmunta Starego, w którym obecnie znajduje się muzeum ze zbiorami regionalnymi. Na Starym Mieście godna uwagi jest także gotycka fara św. Jakuba, klasztor sióstr Dominikanek, zachowane fragmenty średniowiecznych murów miejskich i zespoły klasztorne m.in. Jezuitów i Bernardynów. (fot. 5 Starówka w Piotrkowie Tryb.)
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Subregion dorzecza rzeki Warty
Warta to największy prawy dopływ Odry i czwarta pod względem długości (808 km) rzeka w Polsce (na terenie województwa łódzkiego wynosi 215 km). Rzeka ta sprzyja spływom kajakowym m.in. na odcinkach Uniejów – Warta – Sieradz – Burzenin – Rychłocice – Osjaków – Toporów – Działoszyn. W dorzeczu rzeki znajdują się parki krajobrazowe: Załęczański oraz Międzyrzecza Warty i Widawki, a także sztuczny Zbiornik Jeziorsko. (fot. 1 Rzeka Warta)
Załęczański Park Krajobrazowy – jeden z pierwszych parków w Polsce. Chroni wyjątkowy krajobraz jurajski z osobliwymi formami krasu i bogatą faunę i florę. W granicach parku znajduje się Załęczański Łuk Warty postrzegany jako najpiękniejszy odcinek rzeki oraz zespół 10 jaskiń krasowych w rezerwacie „Węże”. Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki – ochroną objęte są meandrujące doliny rzeczne, zbiorowiska leśne, torfowiska, a także miejsca lęgowe ptaków. (fot. 2 Załęczański Park Krajobrazowy)
Jeziorsko - największy akwen województwa łódzkiego został utworzony poprzez spiętrzenie środkowego biegu Warty. Jego powierzchnia sięga 42 km2. Południowa cześć zbiornika to największy rezerwat przyrody w regionie. Płytkie wody, liczne wysepki i podtopione zarośla tworzą znakomite warunki dla gniazdujących tu ptaków (ok. 150 gatunków). Część północna jest dogodnym miejscem dla miłośników turystyki aktywnej. (fot. 3 Jeziorsko)
W dorzeczu Warty, w obrębie województwa łódzkiego leżą tak znane ośrodki turystyczne jak:
Wieluń – miasto zachowało do dziś średniowieczny, szachownicowy układ zabudowy. Warto zobaczyć tu gotycką Bramę Krakowską i XIX – wieczny atusz, fragmenty murów miejskich z basztami, a także ruiny kolegiaty z XIV w. W Wieluniu znajdują się również zespoły klasztorne Augustianów, Bernardynek, Paulinów, Pijarów i Reformatów. W dawnej siedzibie sióstr Bernardynek mieści się dziś Muzeum Ziemi Wieluńskiej. W okolicy Wielunia jest także liczna grupa oryginalnych drewnianych kościołów określonych mianem kościołów „stylu wieluńskiego“ np. w Grębieniu (najstarszy drewniany kościół na Ziemi Łódzkiej), Gaszynie, Kadłubie, Łaszewie, Popowicach i Wiktorowie. (fot. 4 Kościółek w Grąbieniu)
Sieradz – mieści się tutaj Muzeum Okręgowe prezentujące bogate zbiory archeologiczne i etnograficzne, a także przykłady sztuki ludowej. Godny zobaczenia jest również kościół farny z XIV w. wzniesiony w czasach króla Kazimierza Wielkiego i klasztor Dominikanów z 1300 r. W Sieradzkim Parku Etnograficznym podziwiać można chaty wiejskie z przełomu XIX i XX wieku. (fot. 5 Fara w Sieradzu)
Warta – znajduje się tu bogato wyposażony bernardyński klasztor i kościół, który został wzniesiony w latach 1479-82 w stylu gotyckim, a dzisiejszy, barokowy kształt i wystrój otrzymał w XVII i XVIII w. Cennym przykładem sztuki baroku jest ołtarz główny z figurą Matki Boskiej Wniebowziętej. W Warcie znajduje się też kościół św. Mikołaja – świątynia zbudowana w 1340 r., w której wspaniałą ozdobą ołtarza głównego jest XVI-wieczny „Tryptyk z Warty”.
Uniejów - tutejszy zamek został wzniesiony w połowie XIV w. na brzegu Warty - bryła budowli zawiera w sobie elementy 3 poprzednich wcieleń: gotyckiej warowni, renesansowego pałacu i klasycystycznej rezydencji. W kolegiacie p.w. Wniebowzięcia NMP (1349-65) odnaleźć można m.in. gotyckie: portal i kamienną kropielnicę, barokowe kaplice z ołtarzami bocznymi oraz rokokowy ołtarz główny i ambonę. W Uniejowie znajdują się także lecznicze wody termalne (68 oC) wykorzystane do budowy całorocznego kompleksu termalno – basenowego opartego na bazie gorących solanek leczniczych. (fot. 6 Zamek w Uniejowie)
Bełchatów - kopalnia węgla brunatnego uznawana za największą i najnowocześniejszą w Europie. Panoramę odkrywki podziwiać można z tarasu widokowego w Kleszczowie. Region łódzki oferuje także wyjątkową atrakcje dla miłośników nart i ekstremalnych sportów rowerowych. Góra Kamieńsk – największa sztuczna góra w Polsce powstała w wyniku działalności kopalni w Bełchatowie oferuje trasę zjazdową o długości 760 m i szerokości 30-150 m służącą zjazdom saneczkowym w okresie letnim, zjazdom narciarskim oraz rowerowym. (fot. 7 Góra Kamieńsk)
Konopnica - na wysokiej skarpie rzeki Warty znajdują się resztki grodziska z VII-X w. W Konopnicy znajduje się także dwór wzniesiony w XIX w. przez ostatnich właścicieli wsi. Budowla utrzymana jest w stylu gotyckim. Obecnie odrestaurowany budynek dworu jest ośrodkiem wypoczynkowym
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Subregion aglomeracji łódzkiej
Stolica regionu
Łódź - początek imperium przemysłowemu Izraela Kalmanowicza Poznańskiego dała manufaktura założona przez ojca Izraela, Kalmana w 1862 r. Sam kompleks przemysłowy powstawał w latach 1872-92. Obok powstał okazały Pałac - największa rezydencja fabrykancka w Europie, a dziś siedziba Muzeum Historii Miasta Łodzi. W miejscu dawnych zakładów bawełnianych należących do rodziny Poznańskich, znajduje się obecnie największe w Europie centrum handlowo-rozrywkowe MANUFAKTURA. (fot.1 Centrum handlowo-rozrywkowe Manufaktura)
Na południowy wschód od centrum Łodzi znajduje się rozległa dzielnica fabryczno-mieszkalna, stworzona od podstaw przez Geyerów, Grohmanów i Scheiblerów. Kręgosłupem miasta jest ulica Piotrkowska powstała w miejsce traktu wiodącego do Piotrkowa Trybunalskiego stanowiącego w XIX wieku oś rozwoju Łodzi. Wzdłuż Piotrkowskiej usytuowane są piękne kamienice odzwierciedlające historię miasta (m.in. budynek Hotelu „Grand”, dawny pałac Heinzla a obecnie siedziba Urzędu Miasta Łodzi), a także pomniki postaci związanych z miastem – Tuwima, Rubinsteina i łódzkich fabrykantów. Łódź nazywana jest także stolicą polskiej secesji. Willa Kindermanna, wzniesiona w 1903 r., uważana jest za najpiękniejszy przykład budowli secesyjnej w Polsce. (fot. 2 Ulica Piotrkowska)
Łódź to także historyczne miasto czterech kultur: polskiej, niemieckiej, żydowskiej i rosyjskiej. Jednym z najbardziej znanych obiektów, związanych z obecnością Rosjan na terenie miasta, jest prawosławna cerkiew katedralna pw. Aleksandra Newskiego. O obecności Żydów świadczy utworzona w 1892 r. nekropolia (dzisiaj największa w Europie), na terenie której pochowanych jest ok. 230 tysięcy osób. Zachowały się tu liczne groby i mauzolea (m.in. Poznańskiego). Godny zobaczenia jest także Stary Cmentarz zwany „Łódzkimi Powązkami”, gdzie odnaleźć można wspaniałe mauzolea, grobowce i nagrobki tych, którzy tworzyli wielkość Łodzi przemysłowej. Warto także wspomnieć, iż Łódź to miasto galerii, festiwali (m.in. Festiwal Komiksu, Camerimage, Festiwal Dialogu Czterech Kultur), kultury (Filharmonia, 11 teatrów, 15 muzeów) i rozrywki (puby i restauracje) i zieleni (Las Łagiewnicki – największy kompleks leśny w Europie w granicach miasta). (fot. 3 Cmentarz Żydowski)
Ważnymi miastami w aglomeracji łódzkiej są także:
Zgierz – jedno z najstarszych miast regionu, które prawa miejskie otrzymało przed 1318 r. Intensywny rozwój miasta rozpoczął się już w XIX wieku i związany był z włókiennictwem, natomiast w okresie międzywojennym rozwinął się też przemysł chemiczny. W Zgierzu warto zobaczyć m.in. zespół urbanistyczny Nowego Miasta z zespołem domów tkackich, kościół p.w. św. Katarzyny wzniesiony w początkach XX w., budynek Miejskiego Zakładu Kąpielowego z 1927 r., z drugim na ziemiach polskich krytym basenem oraz Muzeum Miasta Zgierza, gdzie obejrzeć można wnętrza mieszczańskie z przełomu XIX i XX wieku. (fot. 4 Wnętrze Muzeum Miasta Zgierza)
Pabianice - najcenniejszymi zabytkami są: renesansowy dwór obronny Kapituły Krakowskiej wzniesiony w latach 1565 - 72, a w 1833 r. zaadoptowany na ratusz; obecnie znajduje się w nim Muzeum Miasta Pabianic, kościół p.w. św. Mateusza - renesansowa świątynia wzniesiona w latach 1572 – 77 - jedna z najciekawszych renesansowych budowli sakralnych w województwie, jak również cmentarze ewangelicki i żydowski. (fot. 5 Dwór obronny - Pabianice)
Aleksandrów Łódzki - w mieście dominuje klasycystyczna zabudowa, której najciekawszymi przykładami są: ratusz miejski, kościół pw. św. Archaniołów Rafała i Michała oraz jatki miejskie. Warto zobaczyć też drewniane domy tkackie - charakterystyczne dla XIX - wiecznych osad przemysłowych i zespół fabryczno - mieszkalny Stillera.
Konstantynów Łódzki – miasto powstałe w 1830 r. jako osada sukiennicza. Do najciekawszych zabytków należą: neogotycki kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (1826 – 32) oraz parterowe domy tkackie z początków XIX wieku.
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Więcej...
Szlaki turystyczne w Łódzkiem
Dogodne połączenia drogowe i kolejowe ułatwiają korzystanie z walorów turystycznych województwa. Coraz szybszy rozwój bazy turystycznej doprowadził do podniesienia poziomu świadczonych usług, poziomu, który szybko osiąga standard europejski.
Penetrację regionu ułatwiają liczne szlaki turystyczne: kulturowe (wielofunkcyjne), piesze, rowerowe, konne i kajakowe. (fot. 1 Festyn - na szlaku bursztynowym)
Przez województwo łódzkie przebiegają 4 szlaki o zasięgu europejskim:
1. Bursztynowy (wzdłuż rzeki Warty: m.in. Konopnica, Sieradz, Uniejów),
2. Cysterski (okolice Sulejowa),
3. Romański (Inowłódz, Krzyworzeczka, Ruda, Strońsko, Sulejów, Tum, Żarnów),
4. Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej (Skierniewice, Lipce Reymontowskie,
Rogów, Piotrków Trybunalski, Radomsko)
Do szlaków pieszych o walorach wybitnie przyrodniczych należy zaliczyć m.in.: szlak "Rezerwatów Przyrody Załęczańskiego Parku Krajobrazowego", szlak "Jury Wieluńskiej", szlak "Uroczysk i Rezerwatów", szlak "Do Rezerwatu Ciosny koło Zgierza", szlak "Rzeki Pilicy" oraz szlak "Po Przedborskim Parku Krajobrazowym". (fot. 2 Na szlaku pieszym)
Region łódzki to również atrakcyjne szlaki rowerowe. Długość oznakowanych szlaków wynosi ponad 2000 km, a większość z nich przebiega między najbardziej atrakcyjnymi miejscowościami województwa. Szlaki o charakterze wieloetapowym stwarzają możliwość zaplanowania kilkudniowych wycieczek rowerowych. (fot. 4 Na szlaku rowerowym)
Do najbardziej atrakcyjnych szlaków należą:
• Łódzka Magistrala Rowerowa
• Szlak Wapiennych Wzgórz Załęczańskiego Parku Krajobrazowego
• Szlak Gorących Źródeł
• Szlak po Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich
• Nadwarciański Szlak Bursztynowy
• W centrum Polski
Potencjałem regionu jest ponad 150 ośrodków związanych z jazdą konną. Najbardziej wyspecjalizowane z nich ma połączyć szlak turystyczny podzielony na dwie pętle: zewnętrzną liczącą 1087 km oraz wewnętrzną o długości 270 km. Łącznie system szlaków konnych wynosić będzie 1500 km. (fot. 4 Na szlaku konnym)
Miłośnikom wody region oferuje także szlaki kajakowe na rzece Pilicy oraz Warcie i ich dopływach. Malownicze tereny dolin rzecznych sprzyjają organizacji wycieczek i połączeniu turystyki aktywnej ze zwiedzaniem. Ośrodki rekreacyjno – wypoczynkowe i gospodarstwa agroturystyczne stwarzają możliwość wypożyczenia sprzętu kajakowego oraz zorganizowania spływu. (fot. 5 Na szlaku kajakowym)
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Europejskie Szlaki Kulturowe
Szlak Bursztynowy
Szlak Bursztynowy w województwie łódzkim jest trasą turystyczną nawiązującą do starożytnego szlaku handlowego, którym kupcy Cesarstwa Rzymskiego podążali na wybrzeża Bałtyku po "złoto północy" , czyli bursztyn. Ta transkontynentalna droga łączyła północne wybrzeża Adriatyku z południowym wybrzeżem Bałtyku. Odcinki szlaku biegnącego wzdłuż Warty i pradoliny Bzury i prowadzące przez miejscowości z unikatowymi zabytkami dziedzictwa kulturowego w województwie łódzkim to:
• Załęcze Wielkie – Konopnica
• Konopnica – Warta
• Warta – Uniejów
• Uniejów – Łęczyca
• Łęczyca – Sobota
• Sobota – Nieborów
(fot. 1 Kurhan Książęcy w Przywozie)
Szlak Romański
Architektura romańska w Polsce rozwijała się od XI do XIII w. pod wpływem sztuki włoskiej i francuskiej dającej wzorce dla powstania budowli sakralnych. Do dziś monumentalne budowle kościołów i klasztorów są niezwykłą atrakcją turystyczną, która można odnaleźć także na terenie województwa łódzkiego. Na terenie województwa szlak przebiega przez:
• Tum – Inowłódz
• Inowłódz – Żarnów – Sulejów
• Sulejów – Strońsko
• Strońsko –Krzyworzeka
(fot. 2 Kościół św. Idziego w Inowłodzu)
Szlak Cysterski
Szlak Cysterski w województwie łódzkim stanowi fragment Europejskiego Szlaku Cysterskiego, który został ustanowiony przez Radę Europy w 1990 r. Wędrówka szlakiem pozwala zaobserwować wpływ jaki wywarły średniowieczne klasztory cysterskie na kulturę i tożsamość. Szlak łączy obiekty związane z obecnością Cystersów i przebiega przez obszar Polski, Francji, Hiszpanii i Portugalii. W województwie łódzkim wytyczony jest następująco:
• Przedbórz – Sulejów Podklasztorze
• Sulejów Podklasztorze – Żarnów
(fot. 3 Sulejów Opactwo Cystersów)
Szlak Kolei Warszawsko – Wiedeńskiej
Szlak ten to część kolei warszawsko – wiedeńskiej, zwanej Drogą Żelazną Warszawsko – Wiedeńską, która była pierwszą koleją wybudowaną z inicjatywy Polaków na terenie Królestwa Polskiego w latach 1845 – 46. Szlak funkcjonuje od ponad 160 lat, a na jego trasie znajduje się wiele cennych miejsc oraz interesujących obiektów ważnych pod względem historycznym jak i kulturowo – przyrodniczym. Szlak pełni także ważną funkcję komunikacyjną. Odcinki szlaku w regionie to:
• Skierniewice – Lipce Reymontowskie
• Lipce Reymontowskie – Rogów
• Rogów – Piotrków Trybunalski
• Piotrków Trybunalski – Radomsko
(fot. 4 Dworzec Kolei Warszawsko - Wiedeńskiej w Skierniewicach)
(fot. 5 Szlak Kolei Warszawsko - Wiedeńskiej)
Więcej na www.ziemialodzka.pl
Szlaki turystyczne
Stereotypowy obrazek turysty jako osobnika fotografującego pospiesznie mijane autokarem zabytki albo pędzącego przez muzeum za przewodnikiem odchodzi w przeszłość. Podobnie jak wczasowicz, którego jedynym zajęciem jest leżenie na plaży.
Na świecie zapanowała moda na turystykę aktywną. Ludzie odkryli, że zwiedzanie nieznanych miejsc może nie tylko wzbogacić wiedzę i dostarczać wrażeń, ale też służyć zdrowiu i poprawie kondycji. Dlaczego nie łączyć przyjemnego z pożytecznym? Ten tok rozumowania zaakceptowały już miliony miłośników wypoczynku atrakcyjniejszego niż dawniej.
Województwo łódzkie od momentu przyjęcia w 2007 r. strategii rozwoju turystyki regionu konsekwentnie rozwija turystykę aktywną. To propozycja adresowana do wszystkich, którzy chcą czegoś więcej niż zwiedzania zabytków. Wykorzystano walory sprzyjające takiej właśnie koncepcji.
Rower to najzdrowszy i najbardziej ekologiczny sposób zwiedzania. Pozwala dotrzeć wszędzie, poruszać się nie tylko po głównych drogach, lecz także ścieżkach i dróżkach, wolnych od spalin i obecności samochodów. W województwie łódzkim funkcjonuje ponad sto szlaków rowerowych, w tym dwie magistrale: Wschód-Zachód i Północ-Południe. Wszystkie są bezpieczne i dobrze oznakowane. Prowadzą do najpiękniejszych i najciekawszych zakątków regionu. Każdy może wybrać taki, który go najbardziej interesuje: szlak Bursztynowy, Pałaców i Dworów, Świętego Wojciecha, szlak Diabła Boruty, Cudownych Obrazów, Żubrów, Puszczy Bolimowskiej, a nawet Carskich Łowów, gdyż w lasach pod Spałą chętnie polowali carowie Rosji. Na każdym czekają zabytki, piękne pejzaże, folklor, potrawy regionalne i wiele innych atrakcji.
Tylko podróżując na rowerze, w ciszy i spokoju, można w pełni docenić walory regionu, jego zabytki, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i po prostu piękne zakątki, które łatwo przeoczyć, jadąc samochodem. Nic dziwnego, że miłośników turystyki rowerowej przybywa. To już nie jest swoista moda, lecz świadomy wybór właśnie takiego sposobu poznawania Polski. Do wielu miejsc autem po prostu nie da się dojechać. Na terenach objętych ochroną, w parkach narodowych czy rezerwatach obowiązują zakazy. Auto uzależnione jest od dróg. Nie dotrze tam, gdzie są bagna, piaszczyste polne drogi czy miedze. A na rower nie ma mocnych! To pojazd prawdziwych turystów.
Długo można wyliczać atuty Łódzkiego, ale nic nie zastąpi własnego doświadczenia. Trzeba wsiąść na rower i przekonać się osobiście, ile atrakcji czeka na miłośników tego rodzaju wypoczynku. A jeśli do walorów turystycznych dorzucimy dobrą bazę noclegowo-gastronomiczną, oferta z pewnością zadowoli wszystkich.
Wszystko trzeba jednak zobaczyć na własne oczy. A więc – po prostu zapraszamy do Łodzi i całego województwa łódzkiego.
Tekst: Michał Jagiełło
Turystycznie o regionie
Województwo łódzkie – Europa w pigułce
Województwo łódzkie leży w samym centrum Polski, a Łódź, jego stolica, zaledwie 130 km od Warszawy. Łódzkie obfituje w zabytki, znakomite miejsca do odpoczynku, bogate tradycje folklorystyczne i ma swoje ogromne walory kulturalne. Przede wszystkim Łódź to fascynujące miasto, które pod koniec XIX w. przechodziło swój burzliwy rozwój, a w niepowtarzalną całość splatały się w nim cztery kultury: polska, niemiecka, żydowska, rosyjska. Kształtowanie się Łodzi opisał Władysław Reymont, laureat literackiej nagrody Nobla, w opowieści „Ziemia obiecana”.Dziś w Łodzi odbywa się największa ilość rozmaitych imprez. Tą, która przyciąga najszerszą publiczność jest od kilku lat Light Move Festival. Festiwal Światła i towarzyszące mu instalacje, pokazy i mappingi w magiczny sposób zmieniają centrum Łodzi w czasie jednego weekendu. Spotkania Baletowe, Festiwal Łódź 4 Kultur, Festiwal Designu, Festiwal Filmowy Cinergia są przykładami imprez, które bardzo mocno związane są z miastem i jego kulturą. Równie znane są filmowe tradycje Łodzi, w której Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową kończyło wielu słynnych aktorów i reżyserów, m.in. Andrzej Wajda czy Jerzy Skolimowski.
Ale nie tylko Łódź jest ośrodkiem kultury. W wielu miastach województwa można uczestniczyć w znakomitych spektaklach i imprezach. Filharmonia Łódzka co roku organizuje koncerty „Kolory Polski”. Muzycy odwiedzają nawet niewielkie miejscowości, by grać Chopina, Bacha, Mozarta czy Beethovena. Te występy przyciągają wielu turystów i koneserów z kraju i zagranicy. Polska zawsze leżała na styku dwóch kultur europejskich: zachodniej i wschodniej. Przenikały się nawzajem, tworząc zadziwiającą mozaikę. Ze względu na położenie geograficzne województwa jest ona szczególnie interesująca. Żeby zrozumieć Europę i jej wielokulturowość, trzeba odwiedzić właśnie Łódź, a także Sieradz, Łęczycę, Łowicz, Piotrków Trybunalski, Spałę, Sulejów, Skierniewice, Kutno, Rawę Mazowiecką i inne historyczne miejscowości. Można powiedzieć, że Łódzkie to Europa w pigułce.
Jest mnóstwo obiektów techniki, pałaców, fabryk, zamków, obiektów romańskich, obiektów sakralnych itd., którymi możemy się pochwalić. Poniżej przedstawiamy wybrane z nich.
OBIEKTY TECHNIKI - Parowozownia w Skierniewicach
Zbudowana w 1845 r. wraz z linią Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, z obrotnicą z 1861 r., rozbudowana w 1879 r. do 24 stanowisk. Stacjonowały tu parowozy towarowe Ty1 oraz lokomotywy Pd5 wykorzystywane do lokalnego ruchu osobowego. W 1994 r. wpisana do rejestru zabytków, od 2002 r. – własność Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei, które gromadzi tu i remontuje zabytkowy tabor i udostępnia go zwiedzającym.
WILLE, PAŁACE, DWORY - Zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie
Wzniesiony za sprawą prymasa Michała Radziejowskiego, wg projektu Tylmana z Gameren, jest jedną z najbardziej znanych polskich rezydencji magnackich. W latach 1774-1945 była własnością Radziwiłłów. Na kompleks składają się: pałac, wozownia, manufaktura, oficyna, oranżeria oraz 2 parki: francuski – geometryczny i angielski. Utworzone tu muzeum prezentuje wnętrza epoki baroku, w tym stylowe meble, tkaniny, obrazy i rzeźby oraz rzemiosło artystyczne. W radziwiłłowskiej bibliotece zachowało się 10 tys. woluminów m.in. „Kronika Polski” Macieja Miechowity z 1521 r. czy „Statuty” Jana Łaskiego z 1506 r. Założona w 1881 r. nieborowska manufaktura majoliki (oddzielna wystawa) produkowała ozdobne piece kaflowe oraz charakterystyczną ceramikę określaną mianem „majoliki nieborowskiej”. Nieborów to poza Łowiczem najczęściej odwiedzane miejsce Ziemi Łowickiej.
FABRYKI - „Księży Młyn” w Łodzi
Największy na terenie Łodzi kompleks urbanistyczny stanowiący zespół zabudowań poprzemysłowych i rezydencjonalnych. Nazwa Księży Młyn pochodzi od wzniesionego na rzece Jasień po 1428 r. młyna należącego do łódzkiego plebana. Kilkadziesiąt lat po nacjonalizacji majątków należących do Kościoła, w 1822 r. własność rządową Księży Młyn obejmującą około 40 ha zamieszkiwało 28 osób w trzech budynkach. Lokalni przedstawiciele władz Królestwa Polskiego wydzierżawili Księży Młyn przybyłemu z Saksonii Krystianowi Fryderykowi Wendischowi, który w 1827 r. założył u zbiegu ulic Przędzalnianej i św. Emilii (obecnie Tymienieckiego) przędzalnię lnu i bawełny funkcjonującą do 1942 r. Zakład ponownie uruchomił w 1850 r. pochodzący z Nadrenii Karol Moes. Oblicze Księżego Młyna na zawsze zmieniło pojawienie się w 1853 r. Karola Wilhelma Scheiblera.
ZAMKI, GRODZISKA - Zamek królewski i łęczyckie muzeum
Warownia wzniesiona po 1345 r. z gotyckiej cegły na kamiennych fundamentach, włączona w system fortyfikacji miejskich i oddzielona od miasta fosą zasilaną wodami Bzury, kilkakrotnie przebudowywana, popadła w ruinę po „potopie szwedzkim”. W latach 1964-75 z inicjatywy Jadwigi Grodzkiej przeprowadzono jej gruntowną odbudowę wg projektu prof. H. Jaworowskiego. Najbardziej charakterystycznym elementem warowni, wzniesionej na planie prostokąta o wymiarach 61x46 metrów, jest ośmiokątna wieża. Z kolei „Dom Nowy” mieszczący niegdyś kancelarię, salę posiedzeń sądu, a także zbrojownię i spichlerz, jest dziś siedzibą Muzeum poświęconego historii miasta oraz rodzimemu folklorowi, w tym legendarnej postaci diabła Boruty. Ze szczytu wieży podziwiać można panoramę Łęczycy, a przy dobrej pogodzie – sylwetkę archikolegiaty w Tumie.
OBIEKTY ROMAŃSKIE - Archikolegiata romańska pw. Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego
Tutejsza, monumentalna archikolegiata romańska pw. Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego wzniesiona z granitowej kostki w połowie XII w., należy do najcenniejszych obiektów sakralnych w Polsce. Zachowało się tu kilka wczesnośredniowiecznych detali, w tym najstarsze w Polsce malowidła ścienne, rzeźba Chrystusa na Majestacie (ok. 1160 r.), płyta nagrobna rycerza (XII/XIII w.) oraz bogato rzeźbiony XII-wieczny portal – jeden z najciekawszych w Polsce.
OBIEKTY SAKRALNE - Dom urodzenia św. Maksymiliana Kolbe w Zduńskiej Woli
Zgromadzono tu eksponaty związane z życiem i męczeńską śmiercią świętego, obrazy, fotografie i widokówki, maszyny i narzędzia tkackie. Na poddaszu urządzono stylizowany „pokój narodzin” z meblami z końca XIX w., kołyską i ołtarzykiem.