LEADER/Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS)
Kod interwencji wg. Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023-2027) – I.13.1.
Samorząd Województwa Łódzkiego, w związku z potrzebą wdrożenia ww. interwencji, uzyskał delegowanie do realizacji zadań agencji płatniczej dotyczących prowadzenia postępowań w sprawach o przyznanie, wypłatę pomocy, kontroli na miejscu oraz pozostałej obsługi administracyjnej wnioskodawców i beneficjentów.
Interwencja służy realizacji następujących celów szczegółowych Wspólnej Polityki Rolnej:
- Przyciąganie i wspieranie młodych rolników i innych nowych rolników oraz ułatwienie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich (cel SO7);
- Promowanie zatrudnienia, wzrostu, równości płci, w tym udziału kobiet w rolnictwie, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego leśnictwa (cel SO8).
Interwencja LEADER nastawiona jest na budowanie wspólnej lokalnej tożsamości dzięki aktywizacji mieszkańców i jak najlepszemu wykorzystaniu miejscowych zasobów oraz dostępnych innowacji. Koncepcja LEADER kładzie nacisk na lokalny i zintegrowany charakter interwencji dedykowany obszarom wiejskim. Jednocześnie umożliwia Lokalnym Grupom Działania swobodę w określaniu lokalnych interdyscyplinarnych priorytetów rozwojowych.
W ramach interwencji oczekuje się od Lokalnych Grup Działania między innymi ukierunkowania na rozwój przedsiębiorczości, z jednoczesnym poszanowaniem warunków przyrodniczych, dziedzictwa kulturowego oraz szczególnej wrażliwości na wymiar społeczny rozwoju lokalnego. Jednym z aspektów pomocy udzielanej przez Lokalne Grupy Działania jest możliwość uprzywilejowania osób w niekorzystnej sytuacji (zgodnie z diagnozą LGD np.: osób z niepełnosprawnościami, kobiet, migrantów, rolników niskotowarowych, osób poszukujących zatrudnienia np. mieszkańców osiedli po-PGR).
Cele interwencji będą osiągnięte przez realizację operacji w następujących zakresach wsparcia:
- Rozwój przedsiębiorczości, w tym rozwój biogospodarki lub zielonej gospodarki poprzez:
- podejmowanie pozarolniczej działalności gospodarczej przez osoby fizyczne,
- rozwijanie pozarolniczej działalności gospodarczej,
- Rozwój pozarolniczych funkcji małych gospodarstw rolnych w zakresie tworzenia lub rozwijania:
- gospodarstw agroturystycznych,
- zagród edukacyjnych,
- gospodarstw opiekuńczych;
- Rozwój współpracy poprzez tworzenie lub rozwijanie krótkich łańcuchów żywnościowych;
- Poprawa dostępu do usług dla lokalnych społeczności, z wyłączeniem inwestycji infrastrukturalnych oraz operacji w zakresach wymienionych punktach 1 – 3;
- Przygotowanie koncepcji inteligentnej wsi;
- Poprawa dostępu do małej infrastruktury publicznej;
- Kształtowanie świadomości obywatelskiej o znaczeniu zrównoważonego rolnictwa, gospodarki rolno-spożywczej, zielonej gospodarki, biogospodarki, wsparcie rozwoju wiedzy i umiejętności w zakresie innowacyjności, cyfryzacji lub przedsiębiorczości a także wzmacnianie programów edukacji liderów życia publicznego i społecznego, z wyłączeniem inwestycji infrastrukturalnych;
- Włączenie społeczne seniorów, ludzi młodych lub osób w niekorzystnej sytuacji;
- Ochrona dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego polskiej wsi.
Kto może otrzymać wsparcie:
W przypadku Wdrażania Lokalnych Strategii Rozwoju (LSR):
- osoby fizyczne, w tym wykonujące działalność gospodarczą,
- osoby prawne, w tym organizacje pozarządowe, jednostki sektora finansów publicznych, mikro- i małe przedsiębiorstwa lub LGD (w ramach projektów grantowych lub operacji własnych),
- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.
W przypadku Zarządzania LSR – Lokalne Grupy Działania, których Lokalne Strategie Rozwoju zostały wybrane do realizacji.
Jakie wsparcie można otrzymać:
Warunki kwalifikowalności operacji uzależnione są od: ukierunkowania interwencji (cele podejścia LEADER, cele interwencji oraz cele LSR), komponentu interwencji (Wdrażanie LSR albo Zarządzanie LSR), rodzaju operacji (klasyczna operacja, operacja w partnerstwie, projekt partnerski, operacja własna albo projekt grantowy), zakresu wsparcia. Dokładniejsze informacje w tym zakresie zawierają wytyczne podstawowe oraz szczegółowe.
W przypadku Wdrażania LSR wsparcie udzielane jest w formie dotacji w postaci ryczałtu w zakresie:
- podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, tworzenia gospodarstw agroturystycznych, zagród edukacyjnych oraz gospodarstw opiekuńczych - do wysokości 150 tys. zł,
- tworzenia krótkich łańcuchów żywnościowych - do wysokości 350 tys. zł,
- projektów grantowych - do wysokości 500 tys. zł, przy czym wysokość pojedynczego grantu:
a) na sfinansowanie przygotowania jednej koncepcji inteligentnej wsi, indykatywna kwota jednostkowa wynosi 4 tys. zł
b) na przygotowanie projektu partnerskiego wynosi:
- do 50 tys. zł w przypadku projektu partnerskiego z podmiotem z obszaru innej LSR z Polski,
- do 150 tys. zł – w przypadku międzynarodowego projektu partnerskiego (z podmiotem z obszaru innej LSR z innego kraju)
c) W pozostałych zakresach zadań objętych grantami – ustalana będzie na bazie projektu budżetu; maksymalna kwota zostanie określona w oparciu o dane historyczne.
W pozostałych przypadkach Wdrażania LSR (w tym na operacje własne) wsparcie będzie miało formę dotacji w postaci refundacji kosztów kwalifikowalnych do wysokości 500 tys. zł.
Działalność gospodarcza powinna być wspierana jedynie w zakresie, w jakim jest to zgodne z celami tematycznymi wskazanymi w LSR. Z pomocy wykluczone są operacje: obejmujące budowę lub modernizację dróg, targowisk, sieci wodno-kanalizacyjnych, przydomowych oczyszczalni ścieków; dotyczące świadczenia usług dla rolnictwa.
Dokładniejsze informacje na temat warunków przyznania oraz wypłaty pomocy w ramach ww. interwencji zawierają:
- wytyczne podstawowe dostępne na stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/wytyczne-horyzontalne2, oraz
- wytyczne szczegółowe w przypadku komponentu Zarządzanie LSR dostępne na stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/wytyczne-szczegolowe-w-zakresie-przyznawania-wyplaty-i-zwrotu-pomocy-finansowej-w-ramach-planu-strategicznego-dla-wspolnej-polityki-rolnej-na-lata-20232027-dla-interwencji-i131-leaderrozwoj-lokalny-kierowany-przez-spolecznosc-rlks--komponent-zarzadzanie-lsr).
Wytyczne szczegółowe dla interwencji I.13.1 (Wdrażania LSR) znajdują się w trakcie opracowywania przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dostęp do projektu tych wytycznych na stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/wytyczne-szczegolowe-w-zakresie-przyznawania-i-wyplaty-pomocy-finansowej-w-ramach-planu-strategicznego-dla-wspolnej-polityki-rolnej-na-lata-20232027-dla-interwencji-i131-leaderrozwoj-lokalny-kierowany-przez-spolecznosc-rlks--komponent-wdrazanie-lsr.