Drugi otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych Województwa Łódzkiego z zakresu turystyki i krajoznawstwa w 2024 r. realizowanych w ramach Budżetu Obywatelskiego „Łódzkie na Plus”
Trzeci otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych Województwa Łódzkiego z zakresu turystyki i krajoznawstwa w 2024 r. pn. „Weryfikacja szlaków rowerowych - etap I”
Nabór wniosków o przyznanie pomocy finansowej jednostkom samorządu terytorialnego województwa łódzkiego w formie dotacji celowej na zadanie pn. „Infrastruktura Rowerowa na Plus 2024 r.”
Pierwszy otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych Województwa Łódzkiego z zakresu turystyki i krajoznawstwa w 2024 r. pn. „Turystyka na Plus 2024”
Zespół pałacowo-parkowy oraz Park Miejski w Skierniewicach
Planując wycieczkę do Skierniewic, należy obowiązkowo udać się do Parku Miejskiego, który kiedyś był częścią zespołu pałacowo-parkowego, a obecnie jest jednym z najpiękniejszych parków województwa łódzkiego.
Park jest położony w środkowej części miasta po obu stronach rzeki Skierniawki, a jego początki sięgają XIV wieku. Początkowo był to ogród kwiatowy i warzywny przy dworze arcybiskupów gnieźnieńskich. Następni gospodarze dóbr skierniewickich sukcesywnie go rozwijali, ale największe przeobrażenie przeszedł za czasów arcybiskupa Antoniego Kazimierza Ostrowskiego. Za jego sprawą dwór rozbudowano w okazałą rezydencję, a teren na skarpach Skierniewki przekształcono w okazały park. Znajdowały się tam liczne kaskady wodne, groty, altany, sadzawki oraz tarasy nad brzegiem rzeki. Do najbardziej malowniczych zakątków należał ogród francuski. Dzieło poprzednika kontynuował prymas i arcybiskup gnieźnieński Ignacy Krasicki, który upiększył skierniewicki park, upodabniając
go do parku w Smolanach. W XIII wieku przy pałacu prymasowskim znajdował się ogród włoski, sady, winnice oraz oranżeria z drzewkami pomarańczowymi. W latach 1830-45 park przekomponowano w angielski park krajobrazowy, gdzie przez ponad wiek kwitło życie kulturalne i społeczne mieszkańców Skierniewic.
Po II wojnie światowej park miejski w Skierniewicach – niegdyś perełka XVIII-wiecznej architektury ogrodowej – stawał się coraz bardziej zaniedbany, porastając stopniowo samosiejkami. Prace rewitalizacyjne rozpoczęto dopiero w 2012 r.: uporządkowano zieleń, wzmocniono brzegi rzeki Skierniewki, odnowiono lub zbudowano nowe mostki, wybrukowano i utwardzono ścieżki. Ustawiono również elementy infrastruktury parkowej, zamontowano nowe oświetlenie oraz zbudowano nawiązujący do stylu pałacu pawilon koncertowy. Centralnym punktem parku jest jak za czasów abpa Ostrowskiego ogród francuski z galerią rzeźb. Park zmienił się nie do poznania i znów zachęca skierniewiczan do spacerów.
Na terenie, który przylega od północy i zachodu do dawnej rezydencji prymasów i osady pałacowej, zachował się historyczny układ przestrzenny, ukształtowanie terenu oraz drzewostan. Drzewa rosnące w parku to przeważnie pospolite rodzime gatunki, natomiast rzadziej występujące drzewa krajowe i obce znajdują się w pobliżu osady pałacowej i willi „Aleksandria”. Są to np.: buk pospolity, choina amerykańska, jarzębinogrusza uszkowata, lipa amerykańska, tulipanowiec amerykański i sosna czarna. W ostatnich latach zostały przeprowadzone działania konserwatorskie i rekonstrukcyjne, w wyniku których park podzielono na część północną – krajobrazową i zachodnią – w typie ogrodu francuskiego, o regularnej kompozycji, z równo strzyżonymi oraz formowanymi drzewami i krzewami. W obydwu częściach odtworzony jest historyczny układ dróg. Na południowy zachód od dawnej kuchni pałacowej znajduje się staw z wyspą, na którą – przez dopływy do stawu – prowadzą dwa mostki. W krajobrazowej części parku usytuowana jest altana z amfiteatrem. Park otacza metalowe, ozdobne ogrodzenie wzorowane na przekazach ikonograficznych z przełomu XIX/XX w. oraz istniejących obiektach
np. ogrodzeniu warszawskich Łazienek.
Enklawy zieleni Parku Miejskiego przedłuża ogród, otaczający pobliski pałac prymasowski, będący siedzibą Instytutu Ogrodnictwa. Gdy rozkoszujemy się przyrodą, warto wejść do środka pałacowych wnętrz z XIX w.
Obecnie Pałac Prymasowski wraz z otoczeniem należy do Instytutu Ogrodnictwa, natomiast Park Miejski do miasta Skierniewice.
Zdjęcia 1-3 - Park Miejski w Skierniewicach
Zdjęcia 4-5 - Zespół pałacowo-parkowy w Skierniewicach
Ogród romantyczny w Arkadii
W XVIII wieku dotarł do Polski nowy styl ogrodowy zwany angielskim, który wykształcił się w Anglii na początku XVIII stulecia. Styl angielski zdecydowanie przeciwstawiał się sztuczności i regularności ogrodów barokowych, propagując swobodne oraz nastrojowe kompozycje ogrodowe. Dotychczasowa forma ogrodów przeobraziła się w krajobrazową, ułatwiającą bezpośredni kontakt z przyrodą. Wprowadzono pojedyncze, rozrośnięte drzewo lub grupy takich drzew, klomby, gaje, trawniki i łąki, eksponowano także nierówności terenu, a nawet sztucznie je tworzono, aby udawały naturalne. Drogi biegły po liniach krzywych, łącząc części ogrodu ze sobą i odkrywając malownicze widoki. Dzięki tym zabiegom plan ogrodu stawał się nieregularny, swobodny i asymetryczny.
W województwie łódzkim przykładem takiego ogrodu jest Park w Arkadii koło Łowicza będący dziełem życia księżnej Heleny Radziwiłłowej. Stworzeniem architektonicznej i ogrodowej oprawy zajął się Szymon Bogumił Zug przy dużym zaangażowaniu księżnej, natomiast architektoniczne pomysły szkicowali Jan Piotr Norblin i Aleksander Orłowski. Księżna przystąpiła do prac nad ogrodem wiosną 1778 roku i rozwijała go dalej przez ponad dwadzieścia lat aż do swojej śmierci w 1821 roku. Pierwszymi budowlami, które powstały na brzegu wielkiego stawu arkadyjskiego były: Kaskada i Chata przy wodospadzie, a następnie Przybytek Arcykapłana i Świątynia Diany z plafonem Norblina wyobrażającym Jutrzenkę oraz Akwedukt, Łuk Kamienny, Zakątek Melancholii, Brama Czasu czy też krąg ołtarzowy na Wyspie Ofiar. W latach dziewięćdziesiątych XVIII wieku kontynuowano rozbudowę Arkadii pod kierunkiem Szymona Bogumiła Zuga. Powstał wtedy Dom Murgrabiego przylegający do Łuku Kamiennego i Domek Gotycki Nad Grotą Sybilli. Około 1800 roku nastąpił zwrot księżny ku estetyce ogrodu romantycznego, na skutek czego Arkadia rozrosła się na okoliczne rozległe pola położone za rzeką Skierniewką. Śmiałe pomysły księżnej realizował romantyczny wizjoner i utalentowany architekt młodego pokolenia Henryk Ittar. Powstał wtedy Grobowiec Złudzeń na Polach Elizejskich, Cyrk Rzymski, Amfiteatr i Domek Szwajcarski umiejscowiony wśród zabudowy arkadyjskiej wsi.
Helena Radziwiłłowa zgromadziła w Arkadii bogatą kolekcję sztuki antycznej oraz rzeźb antykizujących i kopii dzieł antycznych, z których utworzyła muzeum w Świątyni Diany. Znalazły się w nim m.in.: Głowa Niobe, Popiersie Rzymianki, grecko-rzymskie stele, sarkofagi i urny grobowe, ozdoby ogrodowe, rzeźba Śpiącej Ariadny, popiersie Meleagra czy też Trójnóg Stanisława Augusta.
Park w Arkadii jest idealnym miejscem na odpoczynek wśród zieleni z daleka od codziennego zgiełku miasta. To również plener wielu romantycznych i ślubnych sesji zdjęciowych. Rodziny z dziećmi także przeżyją tutaj wyjątkową przygodę, gdyż baśniowość tego miejsca służy poszukiwaniu ukrytych zakątków i snuciu opowieści, co powinno zainteresować najmłodszych.
Zdjęcie nr 5 - autor P. Wypych
Zdjęcie nr 6 - autor P. Wypych
Barokowy Ogród w Nieborowie
Charakterystyczną cechą typowych ogrodów francuskich jest regularność kompozycji. Drzewa i krzewy formowano i równo strzyżono. Aleje, szpalery, labirynty i punkty widokowe układały się w ogrodowe wnętrza o różnych funkcjach. Ważną rolę pełniły kontrast i światłocień, a ich uzyskanie polegało na zróżnicowaniu wysokości terenu w bezpośrednio sąsiadujących częściach ogrodu oraz dbałości o rozmaitość kolorystyki sadzonych roślin. Ogród miał przyciągać uwagę bogactwem kształtów i barw oraz rozmiarami, zdobiły go także liczne ławki, fontanny i rzeźby. Pałace i zamki, które wcześniej pełniły rolę ochronną, stały się częścią ogrodów poprzez zabudowę na planie podkowy z dziedzińcem pośrodku. Elementy podkreślające reprezentacyjność, takie jak strumyk, basen, aleja, pawilon ogrodowy, umieszczano wzdłuż osi ogrodu. W dalszej części ogrodu umiejscawiano charakterystyczne dla baroku i rokoka – labirynty, gabinety, boskiety oraz teatry ogrodowe.
Ogród barokowy w stylu francuskim w Nieborowie został zaprojektowany pod koniec XVII wieku, prawdopodobnie przez Tylmana z Gameren, a jego rozbudową zajął się w latach 70. Szymon Zug. Dominują w nim rodzime gatunki drzew, jednak najokazalsze są dwa platany posadzone ok. 1770 roku. Ogród nieborowski posiada położone przed południową elewacją pałacu partery kwiatowe i niskie labirynty bukszpanowe oraz szeroką aleję lipową z trawnikiem dywanowym. Aleja została wytyczona
na osi założenia pałacowego i otoczona symetrycznie rozplanowanymi po jej bokach gabinetami i boskietami, które uformowano ze strzyżonych szpalerów grabowo-lipowych. Od strony zachodniej ogród opiera się o wielki kanał w kształcie węgielnicy, za którym znajduje się park krajobrazowy, natomiast od zachodniej znajdują się zabudowania gospodarcze z końca XVIII wieku: oranżerie, stajnia, wozownia oraz domki oficjalistów dworskich. Po północnej stronie pałacu, w okolicy dziedzińca dojazdowego, położony jest Pawilon Myśliwski, w którym obecnie mieszczą się pokoje gościnne, a także budynek Manufaktury wzniesiony przez Szymona Bogumiła Zuga, gdzie znajduje się pracownia ceramiki artystycznej i biura administracji muzeum.
Pałac i otaczające go ogrody są jedną z turystycznych wizytówek zarówno ziemi łowickiej, jak i całego województwa łódzkiego. Turystom polecamy odpoczynek w cieniu drzew, poznanie ciekawej historii Pałacu oraz obejrzenie wyjątkowej wystawy majoliki.
Zdjęcie nr 6 - autor P. Wojtyczka
Rezerwat Niebieskie Źródła
Chociaż z formalnego punktu widzenia Niebieskie Źródła od 1961 roku są rezerwatem to dla lokalnej społeczności teren ten od dawna pełnił funkcję parku, zwłaszcza że cały, prawie 29 ha obszar, leży w granicach administracyjnych Tomaszowa Mazowieckiego, przy drodze prowadzącej do Zalewu Sulejowskiego. Jest to też obszar doliny rzeki Pilicy, a wodno-krajobrazowy rezerwat przyrodniczy „Niebieskie Źródła” znajduje się na jej prawym brzegu.
Powstanie rezerwatu wiąże się z ochroną źródeł krasowych oraz licznych siedlisk ptaków. Jego symbolem są kaczki krzyżówki. Główny kompleks wodonośny stanowią spękane wapienie jurajskie, z których wypływa woda przybierająca niebiesko-błękitno-zieloną barwę. Kolor wody jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego i zależny jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Dodatkowo urok wywierzysku nadają gejzery z piasku podrzucanego przez źródlaną wodę.
Wydajność wód wynosi obecnie 80 l/s i jest znacznie niższa niż kiedyś, na co duży wpływ miała działalność człowieka. Temperatura wody wypływającej z wywierzysk wynosi ok. 9° C, natomiast w otaczającym je akwenie temperatura waha się między 6° C a 11° C w zależności od pory roku. Dlatego, że woda w zbiorniku nie zamarza przez cały rok Niebieskie Źródła są zimową ostoją wielu gatunków ptaków. W rezerwacie występuje ok. 75 gatunków ptaków, najliczniejsze to czernice, kaczki krzyżówki i łabędzie nieme. Spotyka się tu także gatunki rzadkie, takie jak remiz, zimorodek, ohar, gil, krętogłów i strzyżyk zwyczajny.
Na terenie rezerwatu występuje prawie 400 gatunków roślin, w większości są to gatunki pospolite. Natomiast do tych nietypowych w tej części kraju gatunków roślin należą: wierzba czarniawa, rzeżucha niecierpkowa, turówka wonna, grzybienie białe oraz paprocie – nasięźrzał pospolity i nerecznica grzebieniasta.
Roślinność wodna jest za to uboga, co związane jest głównie z warunkami termicznymi wywierzysk. Oprócz tego w rezerwacie rosną: ziarnopłon wiosenny, bluszczyk kurdybanek, podagrycznik pospolity i czeremcha zwyczajna.
Zdjęcie nr 2 - autor R. Jaszczyński
Zdjęcie nr 3 - autor K. Krakowska
Park przy Pałacu w Walewicach
Jeden z pierwszych w Polsce klasycystycznych pałaców, mieszczący się w Walewicach, otacza park krajobrazowy założony przez W. Kronenberga w 1886 r. Obecnie park ma powierzchnię 13,5 ha i początkowo utrzymany był w stylu francuskim tj. w układzie regularnym, a później zmieniono go na krajobrazowy styl angielski. W parku nadal można podziwiać barokowe i klasycystyczne rzeźby wykonane z piaskowca: „Diana na polowaniu”, „Apollo z lirą”, Marsa i Wenus przy mostku czy „męża zbrojnego w stroju antycznym”. Położony malowniczo nad Mrogą, przypałacowy park w Walewicach wyróżnia się wyjątkowymi walorami przyrodniczymi, posiadając 70 gatunków i odmian drzew i krzewów, natomiast w jego północnej części znajdują się stawy pełne ryb, w których okolicy można spotkać łabędzie nieme, czaple siwe, mewy śmieszki, gęsi dzikie, a czasami bociany czarne i kormorany. Godne uwagi drzewa to: grujecznik japoński, grupa świerków białych, buki o czerwonych liściach, tulipanowiec. Od drogi wiedzie do rezydencji aleja lipowo-grabowa o długości 250 m.
Park w Walewicach, wraz z zespołem klasycystycznej architektury, jest jednym z najcenniejszych i najpiękniejszych ogrodów województwa łódzkiego. Kompozycja wykorzystująca lokalne właściwości terenu, bogactwo form roślinnych, stary drzewostan oraz związek z historycznymi postaciami Napoleona i Marii Walewskiej czynią to miejsce chętnie odwiedzanym przez turystów.
Ogród przy Pałacu Herbsta w Łodzi
Neorenesansowy pałac, świadczący o czasach przemysłowej potęgi Łodzi, zbudował najpotężniejszy łódzki przemysłowiec Karol Scheibler dla 19-letniej córki Matyldy, którą wydał za dyrektora swoich zakładów 31-letniego Edwarda Herbsta. Na utrzymanie przypałacowego ogrodu nie szczędzono środków, a według wspomnień przedwojennego ogrodnika bywało, że gdy pani domu budziła się rano to kwietnik za jej oknem wyglądał zupełnie inaczej niż wieczorem.
Po wojnie ogród odgrodzono od drzew parkowych i rozległego stawu zasilanego przez rzekę Jasień. Ogród zrekonstruowała w 1989 r. architekt krajobrazu Grażyna Ojrzyńska, która odtworzyła układ kompozycyjny na podstawie zdjęć archiwalnych. Wtedy też po gruntownym remoncie otwarto rezydencję. Zrewitalizowany obiekt otrzymał międzynarodową nagrodę Europa Nostra. Zieleń harmonizuje z architekturą, w której, podobnie jak w ogrodzie, panuje nieskazitelny geometryczny porządek.
W tym zaprojektowanym w stylu francuskim ogrodzie, znajdziemy około setki gatunków i odmian roślin. Drzewa, które pamiętają XIX w. to przede wszystkim: lipa drobnolistna, kasztanowiec, jesion, buk, dąb i robinia akacjowa. Zgodnie z ówczesną modą sadzono tu również okazy egzotyczne, takie jak skrzydłorzech kaukaski, sosna czarna oraz, obecnie poza ogrodem, bliżej stawu, kłęk kanadyjski i topola o obwodzie 4,30 m. Obok sędziwych drzew rosną: miłorząb dwuklapowy, tulipanowiec amerykański, sosna arizońska, żywotnikowiec japoński, korkowiec amurski, surmia (katalpa) oraz magnolie. Ogród, bogato porośnięty różami, wyróżnia rozmaitość krzewów, w tym liczne odmiany berberysu, bzy, żarnowce, forsycje, kaliny, azalie, bukszpany, irgi, ogniki, pigwowce i tawuły.
Zdjęcie nr 6 - autor P. Tomczyk
Więcej...
Arboretum w Rogowie
Arboretum w Rogowie powstało w 1925 r., kiedy profesor Edward Chodzicki – kierownik Arboretum – założył pierwszą powierzchnię doświadczalną, na której posadził daglezję zieloną. Dziś są to najwyższe w okolicy Rogowa drzewa, które osiągają ponad 45 metrów wysokości. Arboretum w Rogowie stanowi placówkę Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) i jest jednym z największych tego typu ogrodów w Polsce – rozciąga się na ok. 54 hektary.
Obecnie kolekcje Arboretum tworzy kilka podstawowych grup: kolekcje roślin drzewiastych, leśne powierzchnie doświadczalne, kolekcje szklarniowe i alpinarium. Rośliny drzewiaste są podstawowym i największym zbiorem roślin w Arboretum i obejmują drzewa, krzewy i krzewinki. Leśne powierzchnie doświadczalne to drzewostany z obcymi gatunkami drzew, założone w celach doświadczalnych. Posadzone tu drzewa poddaje się badaniom i obserwacjom mającym na celu sprawdzenie wzrostu, zdrowotności i produkcyjności poszczególnych gatunków. Arboretum posiada także dwie szklarnie o łącznym obszarze 0,04 hektara, jednak ze względu na tak ograniczoną powierzchnię kolekcje, które tam się znajdują nie są udostępniane do zwiedzania. Rośliny te są uprawiane głównie w celach edukacyjnych, a część z nich jest również wystawiana na okres maj-wrzesień na zewnątrz i można je oglądać. Warto udać się do powstałego w latach 50. XX wieku Alpinarium, które założył ówczesny kierownik inż. Henryk Eder. Ogrody skalne nazywano „alpinariami” już w XIX wieku na cześć Alp, ponieważ zapanowała wtedy moda na zakładanie ogrodów w tym stylu w Europie. Ogrody skalne nazywano „alpinariami” już w XIX wieku na cześć Alp, ponieważ w Europie zapanowała moda na zakładanie ogrodów w takim stylu. Ten najmniejszy dział ogrodu, któremu nie można odmówić niezwykłego uroku, zajmuje powierzchnię ok. 1,4 hektara z czego część skalna to 15 arów. Poza wyniesionymi na 2 metry ponad poziom gruntu skalniakami, są tam również strumyki, kilka oczek wodnych i 5-akrowy staw z wyspą, na której gnieżdżą się kaczki krzyżówki oraz liczne zaskrońce. Alpinarium może pochwalić się ogromnym bogactwem gatunków i odmian roślin pochodzących z gór całego świata. Wśród 400 okazów warto przyjrzeć się z bliska rzadko występującym lub takim, których nie spotkamy w naszych stronach, a należą do nich m.in.: strzeliste świerki srebrne, kształtne sosny limby i srebrzyste jodły kalifornijskie. Znajduje się tu także dział Flory Polskiej z bylinami, krzewami i drzewami objętymi ochroną prawną lub zagrożonymi wyginięciem. Można tutaj spotkać ponad 80 gatunków takich roślin. Brzegi strumieni, stawy i oczka w Alpinarium porastają liczne rośliny wodne i nawodne, a w czerwcu rozkwitają białe, żółte, różowe i czerwone grzybienie. Nad brzegiem strumienia można również dostrzec: szachownice, storczyki szerokolistne, irysy, dzwonczyny, prymule, trzykrotki, tawułki, a nawet zimozielone gatunki bambusów.
W Arboretum w Rogowie zobaczymy też rośliny egzotyczne takie jak m.in. sekwoja i dąb korkowy. Jesienią można podziwiać ogniste klony palmowe, a takiej kolekcji jak tutaj próżno szukać w całej Polsce.
Dla zainteresowanych kwestiami związanymi z botaniką prowadzona jest działalność edukacyjna. Pracownicy udzielają odpowiedzi na pytania dotyczące wymagań siedliskowych roślin, sposobu ich pielęgnacji i ochrony.
Wyjazd do Arboretum można potraktować jako pretekst do spaceru po wyjątkowo malowniczym lesie lub okazję do poszerzenia wiedzy na temat roślin, zwłaszcza tych egzotycznych.
Najpiękniejsze ogrody i parki województwa łódzkiego
Województwo Łódzkie na Targach Regionów i Produktów Turystycznych TOUR SALON w Poznaniu
Województwo Łódzkie na Tour Salon w Poznaniu
Przepiękne stoisko utrzymane w konwencji klimatycznego ogrodu, przyciągające uwagę wrzosem i jesiennymi kwiatami witało odwiedzających na Targach Regionów i Produktów Turystycznych TOUR SALON, które odbyły się w dniach 27-29 października w Poznaniu. Bogata oferta map i materiałów promujących atrakcje turystyczne w regionie łódzkim oraz upowszechniających projekt „Województwo Łódzkie Ogrodem Polski”, zyskały duże uznanie wśród zwiedzających.
Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się towarzysząca nam Łowiczanka, ubrana w regionalny strój, z którą chętnie robiono sobie pamiątkowe zdjęcia.
Do wspólnej promocji turystyki w naszym regionie przyłączyły się: Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Mazowieckim, Gmina Uniejów oraz Gmina Nieborów.
Repertuar sceny głównej Targów TOUR SALONE przyciągał widzów inspirującymi prezentacjami i warsztatami. Eksperci z branży turystycznej opowiadali o najnowszych trendach a znani podróżnicy dzielili się swoimi doświadczeniami. Zdecydowanie największą popularnością cieszyło się spotkanie z Robertem Makłowiczem – słynnym mistrzem kuchni i globtroterem, który czarował widzów opowieściami ze swoich podróży.
Krajem partnerskim tegorocznych targów był Madagaskar. Ich ogromne stoisko przyciągało odwiedzających barwnymi strojami i muzyką. Delegacja z tego kraju prowadziła warsztaty z tańca i makijażu, opowiadała o swoich niezwykłych tradycjach kulturowych oraz zapraszała do odwiedzenia swojego zakątka świata.