Wasyl Kandyński, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Piet Mondrian, Edvard Munch, Boris Ender, Max Ernst – nieczęsto mamy w Polsce możliwość oglądania prac tych artystów i to w jednym miejscu. Taka okazja właśnie się nadarza. W najbliższy piątek w Muzeum Sztuki w Łodzi otwarcie wystawy Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody.
– Użyta w tytule metafora superorganizmu odnosi się do ekspansywności gatunku ludzkiego, która powoduje zarówno rozwój cywilizacyjny, jak i degradację Ziemi. Nowoczesność to moment w historii Homo sapiens, kiedy środowisko intensywnie przekształcane jest przez rozwijający się przemysł, postępującą urbanizację, kolonizację kolejnych zakątków świata – wyjaśniają kuratorki wystawy Aleksandra Jach i Paulina Kurc-Maj – Postawy, które odnajdujemy w sztuce awangardowej, są intrygującym obrazem ludzkich fascynacji, lęków, złudzeń, rozważań i afektów, jakich doświadczamy w związku z przyrodą i które, ze względu na uniwersalność i trwałość tego doświadczenia, pozostają nieustająco aktualne – dodają.
Ekspozycja podzielona będzie na sześć części: Krajobraz postnaturalny, Biofilia, Wcielone widzenie, Czwarty wymiar, Mikrokosmos i Makrokosmos oraz Ewolucja, pokazujących, jak uproszczone jest myślenie o awangardzie jako konflikcie racjonalności z tym, co nieracjonalne, materialistycznego z duchowym, organicznego z nieorganicznym.
Na wystawie zobaczymy około 150. dzieł wypożyczonych z kolekcji publicznych i prywatnych, w tym eksponaty udostępnione przez czołowe muzea sztuki nowoczesnej: Tate w Londynie, Centre Georges Pompidou w Paryżu, The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, The State Museum Of Contemporary Art – Costakis Collection w Salonikach czy Moderna Museet w Sztokholmie. Będą to między innymi prace twórców, takich jak: Piet Mondrian, Edvard Munch, Max Ernst, Vasily Kandynsky, Le Corbusier, Robert Delaunay, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Lubow Popowa, Aleksander Rodczenko czy Władysław Strzemiński i inni.
Projektowi wystawienniczemu towarzyszyć będzie także wydanie katalogu w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Publikacja podzielona jest na dwie części. Pierwsza związana jest z wystawą Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody i przybliża problematykę projektu poprzez omawiane w niej pojęcia. Druga część zawiera eseje uznanych badaczy – Fae Brauer, Iwony Luby, Jacoba Wamberga, Isabelle Wünsche, którzy opisują nowe sposoby odczytania relacji między awangardą a nauką, technologią i przyrodą.
Wystawa rozpoczyna serię ekspozycji organizowanych przez Muzeum Sztuki w 2017 roku w ramach obchodów Stulecia awangardy w Polsce, których celem jest spojrzenie na jej spuściznę ze współczesnej perspektywy.

W 2017 roku mija sto lat od pierwszej znaczącej manifestacji polskiej awangardy, czyli od otwarcia w siedzibie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych I Wystawy Ekspresjonistów Polskich (4 listopada 1917 roku). Trzy muzea, które posiadają najbogatsze zbiory sztuki awangardowej: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie i Muzeum Sztuki w Łodzi postanowiły nadać rocznicy odpowiednią rangę i zainicjowały obchody stulecia awangardy. Do współpracy włączyło się kilkadziesiąt instytucji, które przygotowują wystawy, spektakle, koncerty, spotkania i inne wydarzenia, a oferta programowa rośnie z każdym dniem. Wszystkie prezentowane będą przez portal www.rokawangardy.pl, który właśnie został oddany do dyspozycji internautów. W prezentowanym w nim kalendarium odnajdujemy propozycje przypominające najistotniejsze postaci i zjawiska awangardy międzywojennej oraz takie, które zwracają uwagę na twórców rozwijających awangardowe założenia w okresie powojennym. Są też projekty, stawiające pytanie o znaczenie awangardowego dziedzictwa dla współczesnych praktyk kulturowych.
Oprócz programu wydarzeń i przeglądu instytucji, które włączyły się w obchody, portal proponuje przegląd materiałów, pozwalających lepiej zrozumieć naturę awangardy oraz poznać jej wpływ na kształtowanie współczesności. W czytelni czasopism znajdujemy kolejne numery Bloku i Zwrotnicy z lat 20. ubiegłego wieku czy wydaną dekadę później Formę. Postaci polskich twórców awangardowych przybliżają też miniprogramy Zbigniewa Libery z cyklu Przewodnik po sztuce. Portal będzie stale rozwijany, przybywać będzie zapowiedzi i opisów, jednak dzięki ułatwieniom, takim jak kalendarz czy wyszukiwarka, czytelnik szybko odnajdzie intersujące go wydarzenia w najbliższej okolicy.