Rok 1918 to nie tylko odzyskanie Niepodległości przez Polskę. To czas, w którym mieszkańcy dzisiejszego Łódzkiego musieli stawić czoła prozie życia. To rok, w którym działy się niezwykłe rzeczy. Takie jak największa pandemia w historii ludzkości.

Fotografia pochodzi ze zbiorów online Narodowego Archiwum Cyfrowego

Na początku 1918 roku Europa nadal była ogarnięta Wielką Wojną, chociaż każdy jej uczestnik ( poza Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej) ledwo wiązał koniec z końcem. W takiej sytuacji każda z walczących na Starym Kontynencie stron zamierzała realizować własne interesy polityczne oraz dążyła do jak najszybszego rozstrzygnięcia konfliktu na własną korzyść.

W lutym 1918 roku wszyscy Polacy żyli konferencją pokojową w Brześciu nad Bugiem (wówczas zwanym Brześciem Litewskim) i sprawą przyznania Chełmszczyzny mającemu powstać państwu ukraińskiemu.  Spór o ziemię chełmską budził wyjątkowe emocje wśród polskich polityków.  Był gorąco komentowany w prasie i nie było w Łodzi czy Piotrkowie  tytułu prasowego, który by o nim nie napisał  Dlaczego?  Zarówno Prusom, jak i Austro - Węgrom zależało na jak najszybszym zakończeniu konfliktu z Rosją na wschodzie. Ulżyłoby to nadwyrężonej gospodarce wojennej obu państw i pozwoliło skoncentrować wysiłek militarny w Europie Zachodniej. Dlatego w trakcie rozmów z bolszewikami byli gotowi na ustępstwa,  nawet kosztem Polaków i ich interesom.

Piotrków (dzisiaj Piotrków Trybunalski), jak całe Królestwo Polskie, znajdował się wówczas pod okupacją państw centralnych. Przeglądając wydawany w mieście Dziennik Narodowy z lutego 1918 roku  zwróccie uwagę na niedokończone zdania i białe szpalty w gazecie. Ze względu na opisaną wcześniej sytuację polityczną, okupacyjne władze nie życzyły sobie treści i opinii medialnych nieżyczliwych decyzjom konferencji w Brześciu. Cenzura nakazała wydawcom usunąć “nieprawomyślne” teksty. Polacy nie mieli wyjścia, nie mogli ich opublikować, bo groziło to konfiskatą nakładu lub zamknięciem gazety. Zdecydowano jednak pokazać miejsca, gdzie cenzura interweniowała i nie dopuściła do publikacji  opinii polskiej.  Dlatego w piotrkowskim Dzienniku Narodowym z 1918 roku można trafić na puste miejsca bez tekstu. Gdy będziecie przeglądać stare gazety z  kilku miesięc przed odzyskaniem Niepodległości i znajdziecie takie białe plamy - możecie być pewni, że to robota cenzury władz okupacyjnych.

Źródło:

• Dziennik Narodowy, nr 45, 26 lutego 1918 roku
• Dziennik Narodowy, nr 36, 14 lutego 1918 roku
• Dziennik Narodowy - Dodatek Nadzwyczajny, 11 lutego 1918 roku

To będzie wydarzenie artystyczne roku – zapowiada Wojciech Trzciński, znakomitykompozytor zaangażowany do organizacji spektaklu, który ma uświetnić rok jubileuszowy 100-lecia odzyskania niepodległości w województwie łódzkim. Wieloletni dyrektor festiwalu w Opolu zapowiedział go wspólnie z gwiazdą wydarzenia – Krystyną Prońko i Witoldem Stępniem, marszałkiem województwa łódzkiego, na którego wniosek spektakl zostanie zorganizowany.

 

Pełnomocnikiem obchodów 100-lecia niepodległości w Łódzkiem jest Jerzy Wolniak. To on wspólnie z dyrektorem Teatru Wielkiego Krzysztofem Marciniakiem organizuje w łódzkiej operze widowisko muzyczno-multimedialne zatytułowane „Bal u Naczelnika” z udziałem wielkich gwiazd. Do jego organizacji oprócz Wojciecha Trzcińskiego, którego muzykę znamy m.in. z filmu Hallo Szpicbródka! oraz repertuaru Krzysztofa Krawczyka, Anny Jantar i Ireny Jarockiej, zaangażowani zostali: Jarosław Minkowicz – reżyser telewizyjny i filmowy, wielokrotnie nagradzany, scenarzysta i reżyser widowiska wyprodukowanego do muzyki Krzysztofa Pendereckiego „Siedem Bram Jerozolimy”; Łukasz Rostkowski L.U.C. – raper, multiinstrumentalista, nagrodzony paszportem Polityki; Paweł Dobrzycki, w którego dorobku znajduje się blisko trzysta scenografii zrealizowanych w teatrach na całym świecie, m.in. w Wielkiej Brytanii, Rosji, Izraelu, Niemczech i Grecji; Artur Żymełka, choreograf, kierownik baletu Teatru Muzycznego w Łodzi, absolwent Konserwatorium w Sankt Petersburgu, laureat Międzynarodowych Konkursów Choreograficznych w Baku i w Stuttgarcie.

Plakat promujący wydarzenie zaprojektował światowej sławy plakacista Andrzej Pągowski. - Wśród artystów, którzy uświetnią spektakl będą Krystyna Prońko, Piotr Cugowski czy Dorota Wójcik, sopranistka Teatru Wielkiego – dodaje Jerzy Wolniak. - Akcja rozgrywać się będzie podczas pierwszego sylwestra w wolnej Polsce w 1918 roku i przy muzyce łączącej klasykę z rozrywką przemkniemy przez sto lat historii – zdradza. Spektakl będzie wystawiony w Teatrze Wielkim w Łodzi pod koniec października i w okolicach 11 listopada. – Oprócz tego projekt przewiduje wydarzenia artystyczne w regionie, które mają na celu wypromowanie lokalnych bohaterów walki o niepodległość – dodaje marszałek Witold Stępień. Wybór postaci należeć będzie do mieszkańców, którzy w plebiscycie wybiorą lokalnego bohatera 100-lecia.