Huk wystrzałów, dym, terkotanie broni maszynowej. Na Starym Rynku w Łowiczu w wojskowych mundurach pojawili się Niemcy, a atak odpierali wojskowi w polskich mundurach…

Tym razem dzięki zorganizowanemu przez Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego projektowi „Łódzkie pamięta” mieszkańcy Łowicza i goście przenieśli się do czasów, kiedy to między 9 a 16 września 1939 toczyła się bitwa o Łowicz.

- „Łódzkie pamięta” to nasz program, którym chcemy przypomnieć oraz oddać cześć i honor tym wszystkim, którzy walczyli o wolność Polski, którzy za tę wolność zginęli - mówił Grzegorz Schreiber. - Jest to jedna z najważniejszych bitew kampanii wrześniowej 1939 r.  Cieszę, że widzę tu bardzo dużo ludzi.

W barwnej i dramatycznej inscenizacji wydarzeń sprzed 82 laty wzięło udział aż 140 rekonstruktorów z 13 grup rekonstrukcyjnych oraz kilkudziesięciu inscenizatorów ludności cywilnej czyli uczniów łowickich szkół średnich.

Widzowie mieli okazję zobaczyć kilkanaście pojazdów wojskowych z epoki oraz wybuchy pirotechniczne.

Inscenizacja została podzielona na 4 epizody: przygotowanie do wojny, rozpoczęcie wojny, pierwsze zajęcie miasta przez Niemców oraz egzekucja na ludności cywilnej;  szturm Polaków na Łowicz i odbicie miasta; ponowne zajęcie miasta przez Niemców.

Bitwa o Łowicz miała dramatyczny przebieg. 9 września niemiecka piechota wchodząca w skład 8 Armii, wkroczyła do Łowicza, ale w pierwszej fazie bitwy nad Bzurą w dniach 9 – 12 września, armie polskie "Poznań i Pomorze" uderzyły na osi: Łęczyca, Kutno, Sobota, dochodząc do Łowicza. 11 września przednie formacje 16 Dywizji Piechoty dotarły do miasta i wyparły oddziały niemieckie, ale wycofały się ostatecznie na północy brzeg Bzury i obsadziły dzielnice tego miasta. Niemcy, którym zależało na opanowaniu Łowicza, uderzyli już następnego dnia. Ciężkie walki trwały aż do 16 września i ostatecznego zajęcia miasta przez siły Wehrmachtu. 

Bitwa miała tragiczne konsekwencje - zginęły setki cywilnych mieszkańców i to nie tylko w czasie nalotów. Niemieccy wojskowi wykorzystywali cywilów do osłony własnego natarcia, które prowadzili.

Taki przypadek miał miejsce np. na ulicy Mostowej 14 września, gdzie Niemcy próbowali bronić się za przed nacierającymi Polakami wystawiając przed oddziały mieszkańców.

Skąd pomysł na taki projekt?

- Historią trzeba docierać w różny sposób, podręczniki, filmy, honorowanie bohaterów, ale wydało nam się, że warto pokazać i przybliżyć te dramatyczne chwile. Mamy nadzieję, że oglądający nie tylko zobaczą przebieg bitwy, ale poczują coś więcej, żeby dotknęli historii, która się wówczas odbywała.

Po zakończonej inscenizacji Marszałek Schreiber wraz z Marcinem Kosiorkiem, Starostą Łowickim złożyli kwiaty na Cmentarzu Bohaterów Września, gdzie spoczywają prochy 250 poległych w bitwie o Łowicz polskich żołnierzy.

Rekonstruktorzy biorący udział w inscenizacji otrzymali także od Marszałka Województwa Łódzkiego pamiątkowe tabliczki.

Map

Fot. Adam Staśkiewicz.