W dniach 19-20 listopada 2019 r. w Lizbonie odbyło się trzecie spotkanie tematyczne w ramach projektu Inno Provement „Ulepszenie instrumentów polityki dedykowanej rozwojowi systemu innowacji MŚP poprzez wdrożenie rozwiązań Przemysłu 4.0”. Spotkanie w Portugalii poświęcone było inicjatywom publicznym na rzecz transformacji cyfrowej firm, zgodnie z wymogami czwartej rewolucji przemysłowej.

Inicjatywy dedykowane upowszechnianiu rozwiązań Przemysłu 4.0 w przemyśle skupiają się na kilku kluczowych aspektach:

• ·         rozwój kompetencji i kapitału ludzkiego,
• ·         inwestycje w technologie,
• ·         rozwój startupów z obszaru Przemysłu 4.0,
• ·         budowanie ekosystemu współpracy,
• ·         internacjonalizacja,
• ·         tworzenie prawa i standardów.

Portugalia swoją strategię wdrażania Przemysłu 4.0 zbudowała na zasadzie oddolnej, czyli na podstawie szeregu spotkań i wywiadów z przedsiębiorcami wywodzącymi się z czterech kluczowych dla tego kraju branż. Pozwoliło to na efektywną redystrybucję środków europejskich na wsparcie procesu transformacji portugalskiego przemysłu.

Również Węgry opracowały i wdrażają wielowymiarową strategię cyfryzacji rodzimego przemysłu. W 2016 roku, z inicjatywy węgierskiego Ministerstwa Finansów powstała Narodowa Platforma Technologii Przemysłu 4.0, która skupia w ramach swojej działalności firmy, instytuty badawcze, uniwersytety oraz instytucje otoczenia biznesu. Główne cele Platformy to promocja rozwiązań Przemysłu 4.0, działania budujące kompetencje kadry zarządzającej przedsiębiorstw w aspekcie transformacji technologicznej (szkolenia, konsultacje), opracowywanie ram prawnych. Podobny zakres wsparcia do węgierskiej instytucji, oferuje polska Fundacja Platforma Przemysłu Przyszłości, powołana w tym roku przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii.

Ciekawą inicjatywą z Węgier jest także strategia szkolenia zawodowego 4.0 mająca na celu udoskonalenie tamtejszego systemu edukacji aby w większym stopniu było dostosowane do wyzwań jakie niesie za sobą rewolucja cyfrowa. W województwie łódzkim także podejmowane są działania szczególnie ukierunkowane na edukację, czego dobrym przykładem jest Technikum Automatyki i Robotyki. Węgierska strategia dotyczy jednak również szkoleń i kursów przeznaczonych dla osób dorosłych, co wydaje się szczególnie istotne w kontekście obaw związanych z utratą miejsc pracy po wdrożeniu przez firmy systemów opartych o automatyzację.

Poza tym oczywiście, na Węgrzech istnieje system finansowego wsparcia dla firm z funduszy europejskich.

Rozwój kompetencji, rozumianych zarówno jako wiedza techniczna ale także zdolność do wprowadzania zmian organizacyjnych, to także ważne elementy strategii dedykowanych Przemysłowi 4.0 we Włoszech. Budowanie tak szeroko rozumianych kompetencji Przemysłu 4.0 jest równie ważne jak inwestycje w konkretne rozwiązania technologiczne.

Część państw tworzących partnerstwo Inno Provement nie ma spójnej strategii na rzecz rozwoju Przemysłu 4.0 jednak realizuje wsparcie w tym zakresie, korzystając z istniejących mechanizmów wsparcia sektora MŚP, np. Regionalnych Programów Operacyjnych, w ramach których firmy mogą uzyskać wsparcie na modernizację linii produkcyjnych w kierunku automatyzacji i robotyzacji, wdrażanie systemów klasy ERP/MES, itp.

Finlandia, która na tle państw tworzących partnerstwo Inno Provement wyróżnia się bardzo wysokim poziomem cyfryzacji przemysłu także nie ma zintegrowanej strategii wsparcia Przemysł 4.0 natomiast w swoich programach wsparcia uwzględnia kryteria promujące te rozwiązania. Na przykład aby firma mogła ubiegać się o dofinansowanie projektów z obszaru Przemysłu 4.0 musi spełniać kilka z wymienionych niżej wymogów:

• podejmować działalność B+R nakierunkowaną na zmianą technologiczną,
• współpracować w obszarze B+R z różnymi jednostkami, sektorem prywatnym, uczelniami w modelu potrójnej lub poczwórnej helisy,
• projekt musi mieć związek z regionalnymi specjalizacjami,
• uwzględniać działania wykorzystujące specjalistyczną wiedzę,
• projekt promuje gospodarkę niskoemisyjna,
• projekt wykorzystuje cyfryzację do zasadniczej zmiany modelu biznesowego („game changer”).

Inicjatywy na rzecz rozwoju Przemysłu 4.0 zaprezentowane podczas spotkania jasno pokazują, że działania wspierające transformację cyfrową przedsiębiorstw nie mogą dotyczyć wyłącznie inwestycji w technologie. Konieczne jest stworzenie oferty edukacyjnej dostosowanej do wymogów Przemysłu 4.0, zarówno dla młodych uczniów jak i dojrzałych pracowników, dla których zdobycie nowych kwalifikacji zwiększy szansę na utrzymanie się na rynku pracy.