lodzkie.pl

W 2015 roku podczas prac przy rozbudowie drogi wojewódzkiej nr 705 w bolimowskiej wsi koparka odsłoniła miejsce w ziemi, w której spoczywały ludzkie kości. Prace natychmiast wstrzymano, a przeprowadzone badania archeologiczne oraz analiza antropologiczna wykazały, że szczątki należały do pięciu żołnierzy rosyjskiej Armii Carskiej. Polegli prawdopodobnie w wyniku działań wojennych na przełomie 1914 i 1915 roku, kraj nasz był wtedy pod zaborami.

Już wstępne badania archeologiczne ujawniły, że na terenie budowy znajdują się pozostałości wojskowych okopów z czasów I wojny światowej. Bolimów był miejscem intensywnych walk między wojskami niemieckimi, a rosyjskimi. To właśnie tutaj, 31 stycznia 1915 roku, Niemcy po raz pierwszy na froncie wschodnim użyli gazów bojowych, ostrzeliwując rosyjskie pozycje 18 tysiącami pocisków, które były wypełnione trującym bromkiem ksylilu. Atak nie przyniósł oczekiwanych rezultatów, a kontr uderzenie Rosjan kosztowało życie tysiące żołnierzy. Łącznie w bitwie pod Bolimowem zginęło lub zostało rannych około 40 tysięcy rosyjskich i 20 tysięcy niemieckich żołnierzy. Odkryte szczątki prawdopodobnie należały do ofiar tych walk.

Badania wykazały, że polegli żołnierze mieli od 20 do 30 lat. Zostali pochowani w pełnym umundurowaniu, w tym w bluzach mundurowych (tzw. rubachach) wzorów 1911 i 1912, mundurze podoficerskim (tzw. kitlu) wz. 1907 oraz w szynelach, czyli płaszczach wojskowych wz. 1909 lub 1911. Najstarszy rangą spośród odnalezionych miał przy sobie pas podoficerski wz. 1909, kaburę na rewolwer Nagant wz. 1895 oraz ostrogi. Wśród znalezisk znajdowały się również rosyjskie guziki wojskowe wz. 1857, drewniane chlebaki wz. 1893, monety (kopiejki) oraz krzyżyki prawosławne. Na podstawie wyposażenia ustalono, że żołnierze najprawdopodobniej służyli w 14. Ołonieckim Pułku Piechoty, który brał udział w walkach w rejonie Woli Szydłowieckiej i Mogił. Szczątki żołnierzy pochowano uroczyście w listopadzie 2015 roku na cmentarzu w Budach Grabskich.
Prace badawcze związane z odkryciem stały się częścią projektu naukowego Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk zatytułowanego „Archeologiczne przywracanie pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914–2014)”.

al.mn.