Marszałek województwa łódzkiego Witold Stępień otworzył w Muzeum Sztuki w Łodzi wystawę „Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody”. Jest to wystawa rozpoczynająca serię ekspozycji organizowanych przez Muzeum Sztuki w 2017 roku w ramach obchodów stulecia awangardy w Polsce.
 
Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody jest przeglądem tego, jak sztuka awangardowa rejestrowała zmiany w relacji człowieka do środowiska inspirowane rozwojem nauk przyrodniczych i technologii, ale też tekstami filozoficznymi i samą sztuką. W Łodzi można oglądać prace takich artystów jak Wasyl Kandyński, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Piet Mondrian, Edvard Munch, Boris Ender, Max Ernst.
 
– Użyta w tytule metafora superorganizmu odnosi się do ekspansywności gatunku ludzkiego, która powoduje zarówno rozwój cywilizacyjny, jak i degradację Ziemi. Nowoczesność to moment w historii Homo sapiens, kiedy środowisko intensywnie przekształcane jest przez rozwijający się przemysł, postępującą urbanizację, kolonizację kolejnych zakątków świata – wyjaśniają kuratorki wystawy Aleksandra Jach i Paulina Kurc-Maj – Postawy, które odnajdujemy w sztuce awangardowej, są intrygującym obrazem ludzkich fascynacji, lęków, złudzeń, rozważań i afektów, jakich doświadczamy w związku z przyrodą i które, ze względu na uniwersalność i trwałość tego doświadczenia, pozostają nieustająco aktualne – dodają.
 
Ekspozycja podzielona będzie na sześć części: Krajobraz postnaturalny, Biofilia, Wcielone widzenie, Czwarty wymiar, Mikrokosmos i Makrokosmos oraz Ewolucja, pokazujących, jak uproszczone jest myślenie o awangardzie jako konflikcie racjonalności z tym, co nieracjonalne, materialistycznego z duchowym, organicznego z nieorganicznym.
 
Na wystawie zobaczymy około 150. dzieł wypożyczonych z kolekcji publicznych i prywatnych, w tym eksponaty udostępnione przez czołowe muzea sztuki nowoczesnej: Tate w Londynie, Centre Georges Pompidou w Paryżu, The Museum of Modern Art w Nowym Jorku, The State Museum Of Contemporary Art – Costakis Collection w Salonikach czy Moderna Museet w Sztokholmie. Będą to między innymi prace twórców, takich jak: Piet Mondrian, Edvard Munch, Max Ernst, Vasily Kandynsky, Le Corbusier, Robert Delaunay, Paul Klee, Kazimierz Malewicz, Lubow Popowa, Aleksander Rodczenko czy Władysław Strzemiński i inni.
 
Projektowi wystawienniczemu towarzyszyć będzie także wydanie katalogu w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Publikacja podzielona jest na dwie części. Pierwsza związana jest z wystawą „Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody” i przybliża problematykę projektu poprzez omawiane w niej pojęcia. Druga część zawiera eseje uznanych badaczy – Fae Brauer, Iwony Luby, Jacoba Wamberga, Isabelle Wünsche, którzy opisują nowe sposoby odczytania relacji między awangardą a nauką, technologią i przyrodą.
 
W tym roku mija sto lat od wydarzenia uznawanego za pierwszą znaczącą manifestację polskiej awangardy - otwarcia 4 listopada 1917 roku, w siedzibie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, pierwszej Wystawy Ekspresjonistów Polskich. Trzy krajowe muzea, które posiadają najbogatsze zbiory sztuki awangardowej - Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowe w Warszawie i Muzeum Narodowe w Krakowie - zaproponowały obchody jubileuszu awangardy.
 
Łódzkie Muzeum Sztuki, instytucja najsilniej związana z dziejami awangardy w Polsce, planuje z okazji jubileuszu całą serię wystaw. Najważniejszą z nich ma być monograficzna ekspozycja twórczości Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego przygotowywana dla Museo Reina Sofia w Madrycie, stanowiąca pierwszą tak pełną prezentację dorobku polskich awangardzistów w muzeum tej rangi. Historię awangardy przypomni również pięć wystaw w siedzibach łódzkiej placówki: „Naturokultura. Awangarda i środowisko” podejmująca kwestię wpływu proto-ekologicznego myślenia na ruchy awangardowe; „Enrico Prampolini i teatr mechanicznych konstrukcji. Futuryzm i scenotechnika polskiej awangardy”; „Montaże. Debora Vogel i nowa legenda miasta” opisująca awangardę międzywojennej Polski z perspektywy polsko-żydowskiej pisarki i teoretyczki; „Organizatorzy życia. De Stijl i projektowanie awangardowe w Polsce” eksplorująca międzynarodowe konteksty, w jakich kształtowała się nowoczesna polska architektura i wzornictwo oraz „Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności” poświęcona kwestii organizacji i racjonalizacji ruchu a przyjmująca za punkt odniesienia teorię i praktykę Katarzyny Kobro. Wydarzeniem powinna być planowana przez Muzeum Sztuki reedycja „Teorii widzenia” Władysława Strzemińskiego, jednej z najważniejszych prac teoretycznych w historii polskiego modernizmu, oraz seria popularnych monografii poświęconych ważnym postaciom i zjawiskom polskiej sztuki XX wieku. Kolejny projekt Muzeum to międzynarodowa wystawa „Muzeum Rytmu”, która odwołując się do pism Henriego Lefebvre’a oraz teorii Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego, opowie o eksploatacji przez sztukę współczesną zjawiska rytmu.